Шыяан ам, азыраан мал-маганы-даа чок, Аржаанныг-Хем аксынга алажы чөвүрээ чадырлыг, беш оолдарлыг Белендей кадай чурттап чораан чүвең иргин.
Ажы-төлү ажыл-чымыш-даа билбес, арыг-сарыг хүннү бадыр хөртүк хар кырлап, хөглеп ойнап хүнзээр турганнар. Идик-хевин харга илчиредир-мылчырадыр өттүрүп-өттүрүп, боражып алгаш чедип кээрге, иези хөөкүй аштаар, кургадыр мындыг чүвең иргин.
Авазы бир-ле чайын Аржаанныг-Хемден балык-байлаңнап чорааш, соокка алзып, аарый берип-тир эвеспе, Авазы багай чадырынга кел-ле бажын көдүрбейн чыдыпкан.
— Аксым-боскум катты, аржаан сугдан эккеп бериңерем, оолдарым — дээрге, оолдары ынавааннар.
Авазы та кажанга, та чежеге дээр айбылап ээрешкен чүве. Алышкыларның чаңгызы-даа авазынга бир пак суг эккеп бербээн, халырадыр-хидиледир каттыржып-каттыржып, хары угда чадырдан маңнажып үне бергеннер.
Акышкылар иткилежип, сывыртажып ойнап-ла, ойнап-ла турганнар, иезиниң чадырын безин бакылап көрбээннер.
Адак сөөлүнде алышкыларның улуу чөвүрээ чадырын бакылай бээрге, чөдүрүп чыткан авазы самдар шыва тонун кеттинип, чадыр ортузунда бо туруп-тур.
Хенертен-не авазы тонун эштиптерге, кедергей чараш чүглерлиг апарган. Иези балык казырыктап турган калбак ыяжын
сегирип алырга, дендии узун кудуруктар кылдыр хуула берип-тир эвеспе. Авазы салаазында мөңгүн чүскүүн бурунгаар сунуптарга, чап-чаа каң хаай болу бээр, холдарын ол-бо талаже хере сунуптарга, кончуг күштүг чалгыннар апаар бооп-тур эвеспе.
Авазы дап бергеш, чадырдан ужуп үне берип-тир.
― Оой, дуңмаларым, ававыс ужа берди — деп, акызы алгырып, кышкырып-ла үнген.
Ам-на алышкылар авазының соо-биле ыглажып-сыктажып, маңнажып-ла кааннар иргин.
― Ава-ай, ава-ай, аржаан суг эккелдивис — дижип, маңнажып-ла бар чораан.
Ынчалза-даа авазы:
― Орайтаан-озалдаан-дыр силер, оолдарым. Дедир ам черле келбес мен, чер-делегейниң арыг суун ам мага хандыр пактап ижип алыр мен, ку-ку-ку, ку-ку!—деп эдип каап ужуп чоруй барган иргин.
Ол-ла хевээр Белендей кадай беленин карактаар, бодунуң думчуун боралаар бора Хек болуп хуула берген чүвең иргин.
Шак оон бээр-ле хек уя тутпастаан, час болурга-ла чуургаларын ескенин, уязынга кааптар, ажы-төлүн азыравастаан чүве дижир.
Кыс-Халыыр