Дириг амытаннар дугайында

БЕДЕГЕЛИГ БОРА-КУШКАШ

Эрте бурун шагда, бир Бедегелиг-Бора-кушкаш чоруп-тур оо. Тенниг хаактың кырынга олурар дээрге, бедегезин чара шанчып каар кире болурга, өшкүге барып-тур оо. 
- Өшкү, өшкү, бо хаактың тенин чип берем – деп тур. 
- Бо улуг черде көк сиген эңдерлип чыдарда, хаактың тенин чүге чиир ийик мен – деп тур. 
Бедегелиг-Бора-кушкаш көөркүй Бөрге барып тур. 
- Бөр, бөр, дээ өшкүнү чип берем деп тур. Дээ хаакты меңгээ чип бербейн тур. 
- Мында улуг семис малдың эъди турарда, ол арган өшкүнү чиггеш канчаар мен – деп-тур. 

БУГА-БУРУУ, КУЖА-ХУРААН, ДЕГЕ-АНАЙ

Эртээ бурун бир шагда, бир кыжын чут болурда, бир бай аал көжүп тур оо. Эрги хонажынга арган Буга-Буруу, Кужа-Хураан, Деге-Анай үш калып тур. Олар эрги чутка аштап, өлүр чазып тургаш, яас бооп көкке тодуп адей семирип ап тур оо. Бир күн оларга бир Кокумай келгеш: 
- Чаа ам силерни чиир мен – деп-тур. 
Деге-Анай ыяш кырынга үнүп тур. Буга-Буруу Кужа-Хураан ийи алдынга ыяшка халбактанып тур оо. Буруу: 
- Мээң холум шылап калды, холум салдынды – дээрге, Хураан тургаш: 

ДИЛГИЖЕК-ООЛ

Эртээ бурун бир шагда чеди сарыг өшкүлүг ашкыяк, хоочун ийи чурттап чораан чүве иргин. Хоочун бир күн чеди сарыг өшкүзүн саап алгаш, сүдүн саарып олургаш аайтып тур: 
- Бо чеди сарыг өшкүнүң сүдүн кудуп бээр ажы-төл чок берге иргин – деп тур. 
Ыя ол арада Дилгижек келгеш, өөнүң чаштынан дыңнап турар иргин. Ынчап тургаш, Дилгижек кире халып келгеш: 
- Оол чок кижиге оол болуп берейн, кыс чок кижиге кыс бооп берейн – деп-тур. 
Ашкыяк, хоочун ийи ону дыңнааш, өөрүп-тур: 
- Оол дээр оол чок, кыс дээр кыс чок улус бис, биске оол бооп бер – деп-тур.