«ОРУС ЧУГАА ААЛДАП...»

Биеэде Хемчиктиң Ак бажынга Дөңгүр-Ак деп ядыы ашак чурттап чораан дээр. Демги аңчы ажы-төлүн эдертип алгаш, Хан-Дээр тайгазынга аңнап чорааш, ол хевээр орус чуртунче ажа берип-тир. Ол аңаа орус аңчылар-биле өңнүктежип алгаш, тыпкан өлүүн оларга садып аңаа шуут-ла чурттап туруп алган.
Ашактың бичии уруглары орус аңчыларның уруглары-биле кады ойнап-тоглап өзүп доругуп олурар болгаш, сөске суг орус кылдыр өөрени берип-тирлер.
Тыва кижи чуртун сагынганда, чаныган малдан дора чүве дээн, чеже боор, күжүр ашак уругларын эдертип алгаш, төрээн черинче дедир чанып келген. «Дөңгүр-Ак орус чуртундан чедип келген. Ооң уруглары орустажып чугаалажыр, ана кара кайгамчык чаптанчыг хейлер-дир, ону барып дыңнаалыңар ам» деп-ле, Ак бажының улузунун чугаазы кезек када дыргын апарган.
Орус чугаа деп чүвени назынында дыңнап көрбээн Ак улузу Дөңгүр-Актың багай чадырынга албан-биле адап-сурап чорааш барып дыңнап турган чүве-дир.
Бичии уруглар сөөлзүредир орустажырын чоорту уттуп, ам тывалаар апарып-тырлар. Ынчалза-даа оларны сонуургаан чон үзүк чок сөктүп кээп-ле турган. Ак унун өрү чоктаан артынчактыг улус-ла үзүлбес.
Ужурашкан кижи-ле олардан:
― Кайы чедериңер ол аан, артынчааңарның чаагайын але, аалдаарыңар ол бе, кым сугга баар силер?—деп айтырар.
― Дөңгүр-Ак сугга баарывыс ол-дур ийин, ооң уругларының орустаарын барып магадаар дээш, аалдап бар чор бис — деп харыылаар турганнар.
«Орус чугаа аалдап» дыңнаар деп чүве Ак бажынга ынчаар тывылган.