УГБАШКЫЛАР

Шаанда ийи өскүс уруг Хемнер-Суг деп черге барып кыштаан дижир. Ол ийи уругнуң башкы иези аарааш чок апарган, адазы соңгу кадай алган мындыг чүве-дир. Уругларның адазы
 
кончуг-даа аңнаар кижи-дир. Чазын, күзүн аңнаар, дииңнээр; кыжын Хемнер-Суг деп черге аялап кыштаар ындыг кижи-дир. Соңгу кадайы ийи уруун көрбес, эттээр-хыйнаар мындыг чүве-дир.
Бир-ле күзүн уругларның адазы дииңнеп чорааш келгеш, ам Хемнер-Сугже аялаар дээш чоруй барып-тыр.
Соңгу иезиниң эттээринге шыдашпайн, уруглар ийи аът мунгаш, ожук-паш дергилеп алгаш, Хемнер-Сугже адазын дилеп үнүп каап-тырлар. Уруглар адазының турар чериндеи аскан, өске бир хемге баарга, хар-даа улуг, соок-даа улуг бооп- тур. Угбашкылар аңаа одагланып, чадыр тудуп эгелээн. Уруглар ийи аъдын өлүргеш, ооң кежи-биле чадырын шып, ээгилерин чарып тургаш, согун баштары кылып, кежин дилгеш, ая кирижи кылып, шеттер ээп аялар кылып алгаш, аң аялап чип кыштааннар иргин.
Часкаар адазы чанып кээрге, уруглары чок, кадайы күскээр-ле сени сүрүп чоруткан хевээр келбээн деп олурган. Кожа-кады, дөргүл-төрел-даа улустарында уругларны көрген кижи чок болган.
Чазын хар агып, аалдар чазаглап эгелеп турда, Хемнер- Сугже аът оруу ашты бергенде, ашак уругларым сураглаайн, оода сегин-даа болза көрейн дээш, чоруткан. Ашак Хемнер-Сугга чедип кээп сураглаарга, чүве-даа чок боорга, ам доора салаа хемнерни дилеп эгелээн. Бир-ле хүн шагзырааш, шай хайын- дырып ижип, аът оъткарып олурарга, бир хемде үн дыңналган:
— Кээр-келбес боттарывыс, 
Кээргенчиг боттарывыс: 
Хээк-оонак Хемнер-Суглар, 
Кезек чараш Хемнер-Суглар.
Баар-барбас боттарывыс, 
Баарзынчак боттарывыс. 
Байлак чараш Хемнер-Суглар, 
Магаданчыг Хемнер-Суглар —
— дижип, уруглары ырлажып турганнар. Оон чүү боор ийик, ашактың амыраанын чүү дээр, хап барып, уругларын тып алган. Уруглары менди-чаагай, аялап чип кыштаан болган.