ЧААГАЙ-ЧАКПАН ДУГАЙЫНДА

Курбусту удуп турар. Үжен чыл болгаш оттуп келирде, демги Чаагай-Чакпаны өлүп калган. Дүжүнде Чаагай-Чакпан үжен чыл чурттаан. Чаагай-Чакпанны дээрнин дүжү деп шинжээчилер көрген.
Дээдис үш каът деп аайтыр. Бурунгуда алдыы оран, ортаа оран, үстүү оран деп үш болур. Алдыы оранны эрлик ораны дээр. Өлген кижи ынаар чер куду кире баар. 
Хурмусту дээрге, Дээдистиң чаңгыс хааны болур. Кезер дээрге, хурбустунуң маадыр ачы-үреннери. Он үш Алдай дээриң он үш чарык дээн сөс. Бо чер-делегейге чалбарыг кылырда, он үш черге чалбарыыр дээн сөс. Үжен үш Хурмустум дээр. Дээдиске болурда, үжен үш саң каар. Оваа дагыырда, оваада он үш саң турар. Дөрт чүгүнде үш-үш, ортузунда чаңгыс улуг саң бар. Ону он үш Алдайныӊ саӊы дээр. Орта чалбарылга кылыр. 
Хурмустунуң оваазы бистиң бо черге турган. Ында Өрлүкүнүң хөөзү деп черде. Хөө дээрге тайга дээн сөс. Аңаа үжен үш саң турган. Дажын чок кылып каан турбаады ба. Кожуун деп бар. Олар шупту дагыыр оваалыг. Ак-Кем бажында бир оваа бар. Сенгилдиң ортузунда бирээ, хара-сояннар оваазы деп бар. 
    Бистиң өг Дээдисти чүдүүр. Көк ыдык аът бар. Бис көк дээрге чалбарыырда, аътты ыдыктаар. Хурмустунуң оваазын хам-даа дагыыр, лама-даа дагып турган. Алдайның он үш оваазын хам кижи дагывас, лама кижи дагыыр. Дээдис - адазы, чер-суг - авазы болур. Мындыг ужурлуг. Алдай аажазы болган ужун, чер көктээрде, бир сөстен аажазынга баргаш, авазынан оолдар үнер кептиг чер-чурттуң көктээрин аажазы бүдүрер. Кудай деп адавас бис. Ону казак сөс деп аайтыр бис. Теңгир деп база адаптар бис.