АЗА-ХАРА БИЛЕН ШУЛМУ-ХАРА ДЕП ЧҮГҮРҮК АЪТ ДУГАЙЫНДА ЧУГАА

Бистиң чуртта Аза-Хара, Шулму-Хара деп чүгүрүк аъттыг кижи турган. Ол кижи аныяанда аң-меңге улуг чоруур турган. 
Аң-меңге чорууштан, бир күн чанып кел чоруурда, база бир хара аъттыг керээжен кижи таварышкан. Унуун менди-хонак болуп мендилешкеш, кай бар чор силер? дээрге, мен бо аал-чуртка аалдап бар чор мен деп, мындыг чугаа болган. Ол кижиниң дергизинде чүү-даа чок, чүгле эзер-чүгенниг аът мунган кижи болган. Чугаалажып орук-суур чоруп олурарга, күн-даа бадып орайтай берген. Олар ээн черге хонар ужурга таварышкан. 
Бир дамырак суглуг черге келгеш, шайын хайындырып ишкеш, аңчы чеңгии пажынга аңының эъдин дүлген. Эъди бышкаш, ол ийи чиирге, дем керээжен кижи эътти дайнавайн сыырып турар болган. Диш чок кижи бе дээрге, аныяк чалыы кижи, алаң бооп эпчоксунуп олурган тур. 
Унуун эъдин чип алгаш, аъдын өртеп быжыглаар болган. Аңчы болурга, аъдын кижен-биле киженнеп салып каан. Керээжен кижи болурга, аъдымны бодум быжыглап каайын дээш, өске чер куду чеде барган. Быжыглап кагдым деп чедип келген. Унуун ийи кижи кожаалай удуй берген. Аңчының уйгузу келбес, шала коргуп, чыдарга дем керээжен кижи удуй берген. 
Удуй бээрге, аңчы тургаш, бодунуң чыткан черинге тону-биле кижи чыткан кылдыр салып кааш, боду боозун алгаш, хаяга барып чыдып алган. Көрүп чыдарга, дүн ортузу эртип, даң хараңгызы баштаар үеде демги керээжен кижи тургаш, улуг отту ужуткаш, холун дөгенип олурар. Дөгенип олурарга, холунуң уштары сүүр-сүүр чес кептиг, хаайы база чес сүүр чүвелер бооп, түрү өскерлип калган. Ынчап келгеш унуун аңчының удуп чыткан черинче дап бээрге, аңчы адып дүжүрген. Боолап каарга, чаңгыс багайтыр алгыргаш сурак чок барган. Аңчы коргуп, даң адарга, чедип баарга, демги черде бичии кидистиң үстүп калган үзүндүзү чыдар болган, өске чүү-даа чок. 
Унуун аңчы аъдын эккелгеш, эзертээш, демги керээженниң аъдынга чедип баарга, аъдын ораай соккан сиген-биле киженнеп каан болган. Аңчы холу-биле үзе согарга, үзүлбес болган. Унуун бижээ-биле сигенни одура кескеш, аъдын нокталай чедип алгаш, чуртунга келген. 
Унуун соңгаар ол Аза-Хара аът чеже-чеже чыл бодунуң мурнунга дөрт даманныг мал бастырбайн чораан, ындыг чүгүрүк аъттыг болган дидир.