СҮНЕСИН ДУГАЙЫНДА

Мээң дыңнааным-биле кижиниң сүнесинин кыгыртыырга, ол кижиниң сүнесини эрликче чой барган туруп болур. Эрликче чоруй барган болса, ол кижи чалыы-даа бол, кырган-даа бол, ол кижи дораан баксырай баар. Сүнесини чорбаан кижи кандыг-даа айыылга таварышкаш, аарыг деггеш, өлбес. 
Өлген кижи бодунуң өлгенин билбес. Ону көөрде, хүлде изин көөр дээр. Хүлүн көөрге, хүлде сүнесин изи чок болса, сүнесини чоруй барган, мен өлген тур мен дээр. Чок болса, мен ам-даа өлбээн тур мен деп билир. 
Сүнесин чоруй баргаш, ол кижи чер алдынга кирер. Сүнесини артынга аалынга артып каап болур. Ынчаарга дем кижиниң артынан ном номчудар чүвези ол. Номчудуп каан соонда, ол сүнесин демги өлген кижиниң кыдыынга чер алдынга ыравас туруп турар. Хөй чылдың артынан сүнесини кайда барганы билдирбес чок апаар. Сүнесини аалынга артып калгаш, эки чүве эккелбес, чалаң баък чүве эккээр, дагый бир кижини эдертий бээр. Чок болса, адыл-малы хораар бе, чемдик-дудуу болур бе, багай болур. Ынчангаш өлген кижиниң алдын-савазын ажыттырар. Бурганның алдын-савазы дээрге, мен чок апаар болса, мээң арты-иштимде чүү бар, ол номну ажыдып көргеш, чижээ, че, бо чылан чылдыг Бады деп кижиниң мунар бир аъды бар иргин, оозунга тачаанып турар иргин. Тачааныр дээрге, өлген кижи артып каан ол чүвезинге сагыжы калган болур дээн сөс. Чок болса, бодунуң төрелиниң ындыг эжиктиг, ындыг аъттыг аалга кижи болуп кирдим деп демги номга дүжер. Демги өгге ном номчудуп, чүве чазатпаза, ол өгге баък болур. Ону чазадып каарга, ол аалга, чуртунга кандыг-даа баък чүве болбас. Ном чазадыр дээрге, номну ажыткаш номчудуп, эдерип келген баък чүвени чандырары ол.