Шаанда кончуг харамчы хаан чурттап турган иргин. Ол хаан чер-чуртунга улуг кадыг-дошкун, ооң кадайы-даа база харамчы кижи турган. Ону дыңнааш, бир илбичи кижи ырак чернен чоруп оргаш, хаанның өөнге келирге, хаанның хаалгачы дүжүметтери демги кижини хаанның өөнге киирбейн баар. ‘Хаанның чөвшээрели чокка кирип болбас’ дээрге, илбичи кижи тургаш: ‘Илбичи келди, хаанга илби көргүзүп берейн деп тур’ деп хаанга чугаалап көргер дээрге, демги дүжүмеди баргаш, хаанга чугаалаарга, хаан тургаш:
- Ол илбичи кижи мээң сагыш-сеткилимге кирген илби аайтыр болса кирсин, хервээ сагыш-сеткилимге таарбас илби аайтыр болса, бажын алыр мен – деп-тур. Ол илбичи:
- Мен хаанны улуг каткыртып, чыргадыр илби көргүзер мен – деп чугаалап көргер дээрге, дем дүжүмет баргаш:
- Силерге кадыныгар-биле чеже күн каттыршып-чыргаар илби көргүзер мен – дидир дээрге, хаан:
- Ындыг болса, ол илбичини бээр кииргер, идик-кевин кактадып, өңге быжар чүвелерин алдыргар – деп-тур.
Илбичи кирип келгеш, хаанның амыр-мендизин билгеш:
- Че, хаан, силерге мен илби көргүзер деп келдим – дээр. Мен силерге улуг каткырынчыг илби көргүзер мен, силер үргүлчү бажыңыгар иштинде олурар, силерге улуг зугаа керек, сагыш-сеткилигерни көлзедир илби көргүзер мен – дээр. Хаан тургаш:
- Че, көргүс – дээрге, демги илбичи:
- Хаан, караагарны шимгер – дээр.
Хаан караан шийиптерге, кыдыында бараа болукчулары-биле аңнап бар чыдар. Унуун бир чээренни саадак-билен адар бооп, сүргеш ээн черге аза бээр. Унуун улуг туманныг арга-ыяш иштинге киргеш тыппайн, бир улуг суг чок ховуга келгеш, аъды арыктап чорбайн баар. Аъды арыктааш чорбайн баарга, аъдын каапкаш, чадаг чоруптар. ‘Че, мен чүге бакты көрүп калдым’ деп боданып чоруп олурда, даваны аарып турарга, идиин уштууш, идиин куспактап алыр. Идиин колдуунга кызып алгаш чоруп олурда, бир дашка таваршып келир. ‘Че, бо даш кырынга бичии дыштанып олурар-дур’ дээш, олурарга, даш ыңгай дезип чуглуп олуртпайн баар. Хаан кижи торгу-данчыы кевин довурак-тоосун апаар, идиимниң кырынга дыштанып олурайн дээрге, идии чок болур.
Унуун хаан чоруп олурар. Хаан улуг суксап, изиргенип, кевин бичелеп уштуп, кезек чорууш чүвүрүн уштуп, чалангаш чоруп олурар. Ынчап чорууш ‘өлүр кижи-дир мен’ деп, күн-дүнү-биле чоруп, хову черге азып чоруп турда, орукта бичии мындыг доңгулак даш турар. Доңгулак дашка келгеш, доңгайып көрсе, ол даштың ишти ойбак оңгар турар. Оңгарның иштинде дүвүнде бичии суг турар. Ону ижер дээрге, суг ыңгайлап, ортулап, аксы четпейн турда, суг соглуп турар.
Ынчап тургаш, бир ‘үх-х-х’ дээрде, хаан өөнүң дөрүнде олурар. Илбичи сураар:
- Че, хаан, силер чүнү көрүп билдигер? – дээрге, хаан тургаш:
- Сен мени чүге ынчап суксадып, бакты көргүстүң?. Мен шын ындыг чүве көөр мен бе, азы сен илбилеп-тур сен бе? – дээрге:
- Эртен даарта силерге таваршыыр чүвени көргүзүп-тур мен. Силер чон-чуртугарга улуг харамчы кижи-тур силер деп аайтыр.
Ол шагнан эгелээш, хаан харамчы кадайы ийелээн чон-чуртунга эки чүве кылып, улуг аъш-чемин үлеп берип, чаагай чыргады берген иргин.
