АШКЫЯК БИЛЕН МАҢГЫС

Эрте бурун бир шагда ашкыяк чоруп туру оо. Бир күн ол ашкыяк суг эриинге баарга, бир Маңгыс келир иргин. Маңгыс келгеш: 
- Чүнү кылып чор силер – деп сураар иргин. 
- Мен суг ап чор мен – дээрге, иелээ адаш болаакай дээр иргин. Ол ийи адаш болган иргин. Ол ашкыяк дажыырлыг иргин. Дажыырынга сугну куткаш, ашкыяк: 
- Ыракта кижи көөрге, ыянчыг иргин, чоокта кижи көөрге, чованчыг иргин, сен бо дажыырны чүктей бар дээр. 
Ашкыяк Азанан база коргуп, мени бо аза-даа чип каар ирги бе деп бодап турган. Аза дорзукту чүктеп алгаш, өскээрни өрү үнүп бар чыткаш: 
- Бо ашкыяк кандыг күштүг чүвел, бо кире аар дорзукту чүктеп чоруур – деп бодап-тур иргин. 
Ынчап бар чыткаш, Аза озуруптар иргин. Озуруптарга, ашкыяк озуруунуң кейинен чаштай барып-тур. Чаштааш, төжектен барып туттунуп калып-тур. 
- Ой, адаш, чүү болдуң? – деп Маңгыс сурап тур. 
- Мен дорзук чарлы берди деп бодааш, бо төжекти тура тырткаш, бо төжек-биле дуглаар деп бодап турдум – деп-тур. 
Ынчап чоруп олургаш, иелээн Азаның өөнге кээп-тур. Унуун Азаның өөнге хонар деп барган иргин. Ашкыяк тургаш ‘бо аза мени бо дүне чиир иргин’ дээш, бажынга улуг даш каггаш, боду дөжек адаанга киргеш, чыдып ап-тур. Дүне Аза туруп келгеш, ашкыяктың бажын үзе кагар дээш балдылаарга, улуг от кылаңнай барып-тур. Ынчаарга Аза корга барып-тур. Аза корткаш, дагын чыдып ап-тур. Даң-билен туруп келгеш, ашкыяк аайтып тур:
- Бажымнан от кылаңнап дүжедим – дээрге, Аза: 
- Ол сүрлүг эки дүш иргин – деп-тур. 
Ашкыяк хонуп алгаш чоруй барып тур. 
Каш хонгаш, Аза ашкыяктың өөн куду чоруп олуруп-тур. Ашкыяк Азаны көрүп кааш, ‘бо чүвенен канчап адырлып алыйн’ деп боданып, багай шыйты боозун аштап олуруп-тур. 
- Сен чүнү кылып олур сен, адаш? – дээрге, 
- Бо боо деп чүве тударымга, караамга көзүлген дириг чүве адар кижи мен – дээрге, Маңгыс дезип каап-тур. Ашкыяк соонан бир чандыр боолап-тур. 
Оон соңгаар Аза деп чүве кижиге, өгге чоокшулавас болган дидир.