Чай боорга тарбаганнаар, кыш боорга аңнаар Сыптык мөге деп кижи чораан. Ол бир күзүн акызы-биле аңнап чорда, одагдан чазыйлаан адыг ооң акызын алгаш ыңай бооп чыткан. Сыптык халаан ояар баргаш, адыгның ийи будундан барып сегирип алгаш, бөөлдей бээрге, ол ооң акызын салыпкаш, алгыра берген. Мөге эр адыгны бөөлдеп-бөөлдеп чоон дытка белинден үзе шаап дүжүрүпкен-дир.
Даргаттар деп моол улустуң мөге ламазы ону дыңнааш, Сыптык-биле күжүн шенексей берген. Ол лама Сыптыкты үш улай октаан. Сыптык:
— Yш улай мени кагдың, эжим. Мен кышты арай деңгилде чок ашкан-дыр мен. Күзүн бир хүрежип көрээли — деп болчап каан.
Күжүр Сыптык чайны өттүр тарбаган эъди чип, деңгилде кирип алгаш, даргаттарның ламазынга чеде берген. Сыптык үш улай ону октааш, удуун негеп алган.
Ол күзүн моолдуң Кегээн-Данжыы байыры деп улуг наадымы болган. Сыптык мөгени аңаа хүрежири-биле чалаан. Ол
Тес-Хемниң бажын таварты Сонам-Соржу деп лама-биле моолдува кирип бар чыткан. Ийи кижи суксааштың шайлап алыр дээш, кидис салып турган моол аалга барган. Сонам-Соржу өгден шайлааш, аъттанып тура, кажаада баглап каап иртти магадаан:
― Бо ирттиң бедик чаагайын але!
― Хөөкүй хураганны харын аан. Каракка эледир чоп баглап каан чүве ирги...— деп, Сыптык мөге ынчанган. Ооң чугаазын өгге олурган моол лама дыңнап кааш, ажынып үнүп келген:
― Аксы байбаң хейил, итсигий, шыдаар болзуңза сыырывыдам!— дээн.
Өгнүң ээзи Сонам-Соржуну дилээрге, олар аъдындан дүшкеш, дедир келгеннер. Кайызы-даа эзерлиг аъттарын баглап алгаш, Сыптык мөге биле моол лама мөөрейлешкен.
Иртти дөгергеш, ишти-хырнын, ханын кады тырткаш, Сыптыкка салган. Мөге Сыптыкка үе айтып каан эвес, хүндүр бадыр дыштанып каап, таваарлап олургаш, ирттиң эъдин дөгере чип алган.
Моол лама эзерлиг аъдын четсип бергеш, кайгап олуруп калган.
Кегээн-Данжыы байыры эгелээн. Сыптык мөге ийи хүн дургузунда моолдуң кончуг мөгелерин чыый каап, шүглүп үне берген. Ол бир аът чүъгү бараан-биле шаңнаткаш, оозун мөөрейге алган аъдынга чүдүрүп алгаш чанып келген.
Кыс-Халыыр