Элчиген-Кулак хаан улуг кудук кастырып алгаш, аксын дугладып турган. Хаанның албаты чонунуң иштинден бир кижи ол кудуктан суг узуп алгаш, аксын дуглавайн чоруй барган. Хөй суг аттыгып туруп берген, суг-биле кады улуг баштыг балык үнүп келген. Ол чер хөлдээш туруп бээрге, хаан-ара-албатызын эдерткеш, дезипкен.
Хаан Орху деп арт кырынга баргаш хая көрүнгеш: «Оох, Тер Нуурий!» — дээн (тер — дээрге моолдап дөө дээн; нуурий — хөл дээн).
Оон бээр-ле ол хөлдү Тере-Хөл дижи берген. Угунда-ла ол чер кургаг тургаш, хөл болу берди деп кайгап турган хаан-дыр. Ооң ашкан артын чон амдыгаа чедир Хаан-Арты деп адап турар. Хаанның кадыны бир хемни өрү өскээн. Ону «Эми» дээн. Хаан кижиниң кадынын моолдап «Ээжи» дээр. Эми деп хемниң ады ынчаар тывылган.
ТЕРЕ-ХӨЛ
Шаанда Көгей-Сыны, Тере-Хөл ол ынчаар черлерге чаргы чугаа турган. Бир тыва тура:
— Көвей кижи чурттаар
Кегей сыны деп,
Хек ышкаш тей былаажып,
Кевей аал чайлаар хел деп
Ийи эзенги таваа ышкаш
Шалбаа- хунаажып,
суму шүүдедип, чаргы кылып турар силер — дээш, ол черлерни апкан дижир. Оон бээр хөлдү Тере-Хөл азы Эзеңги-Хөл деп адай берген.
Кыс-Халыыр