ТОС ДYК АЛБАН

Шаанда шагда Орган-Селеңги, Көге-Терезин деп черге Уйгур деп улустуң аймак боду Хүн-Дамбай деп чагырыкчылыг турган. Шаг баксырап, аш-чут апаарга, кожазында кыдат аймаан оорлап эгелээн чүве-дир. Ынчаар орта, кыдат албаты шериг оларны кырып-хыдып үндүр сывырып, Хүн-Дамбайның бодун өлүрүп каап-тыр.
Уйгурларның артканнары дезип чоруткаш, манчы-кыдат шеригге туттурбайн, Ыяш-Таңдызынче дезип келген.
Черниң байлааның, аң-меңиниң элбекшилинге удатпайн мандып, доругуп келгеш, эрге-чагырга-даа чок бооп кээп-тир. Ынчап кээрде, боттарының иштинден ийи мерген кижини Эжен хаанче өргүл кылып чорудар деп сүмележип турлар. Эжен хаанга сөңнээр дээрге, бай байлаа, алдын-мөңгүнү-даа чок бооп кээп-тир. Сүмележип чугаалашкаш, тос чүзүн чараш аңның кежин өргүүр деп шиитпирлеп-тирлер. Аът-улаг ап чоруп тургаш, Эжен хаанга барып бараалгааш, тос дүк албанын өргүп сөңнеп-тир.
Эжен хаан тос дүк албанны мактап хүлээп алгаш, чизе- даңзызынга Таңды Тывазын кииргеш, келген ийи кижинин бирээзин Хүр-Даа деп адааш, Танды Тываның нояны кылгаш, өскезин ооң дүжүмеди кылдыр чарлаан. Оон бээр-ле Эжен хаанга тос дүк албан өргүүр деп чүве Тывага тывылган дээр.
Кыс-Халыыр