Херээжен кижи болгаш-ла хүрешпейн чораан. Оон башка айыылдыг мөге кижи Аяңгаты чурттуг кайгал Хүрең-оолдуң кадайы дээр-ле болгай. Инек саап олурда чанынга буга кээп бустай бээрге, кылыы хайныр: «Хоранныын бо. кодур молдургажыктың» — дээш, тура халып барып, улуг буганың ийи мыйызындан туткаш, шыкче киир шанчып каар турган кадай-дыр.
Мөге-мөге-ле дээр, чогум кайы хире күштүг кадайыл аан бо, ийи караам-биле көрүп көрейн адырам дээш, бир-ле катап Аяңгатыга тараалап барган Сүт-Хөлдүң мөге Сарыг-оглу ооң өөнге келген дээр.
Эр ол өгден шайлааш, үнерде:
— Даштын ийи барба тарааны канчап чүдүрүп алыр чоор, далайга дамды дуза чүве дээн, херээжен-даа кижи болзуңза, эмеглежип көрем, дуңмам — деп-тир.
Кижи-шенээн чүве боор бо кылдыр бодааш, кадай чүвең ажына хона бергеш, барган соонда, ийи барбаны кошкаш, бирээзин дөңмээниң кырынга довураан бурт кылдыр салып алгаш, бирээзин аътты ажыр октаптарга, демгизиниң аъды хертеш-хертеш кыннып-тыр.
Мөге Сарыг-оолдуң арны аңаа кыскан, үнү аңаа үнместээн, бардамы аңаа читкен чүве дээн.
Ашаа узун чорук кыла бергенде, кавайлыг чаш уруун аътка үңгерипкеш, чылгы хавырар кадай-дыр. Мал шалбалаар дээнде, кавайда уруун аъдындан-даа дүшпейн ээккеш, узун төжек кырынга сала тыртып каар, чаш уруг үстүнде дыт будуунда самнаан дииңни көрүп, алаагып чыдар ышкажыл.
Эрес деп чүвези моома кадай-дыр, эмдик бени шалбадааш, төрепчилепкеш, кожаландыр шаап келгеш, ооргазында астып
алган бижээн уштуп кээп, адыгуузунну чушкуулаптар. Назынының иштинде эр кижи айбылап көрбээн херээжен-дир. Бени соярда, ийи билээн сывырып каапкаш, хойгулаштыр каш чулгуур.
Эр хиндиктиг кижи эннежип болбаан, ооң аалынче ис ба- зарындан безин эгенир кадай. Ширтээн сырыжып, эъттеп-ханнап чиир дээн кадайлар-ла ооң өөнге ында-хаая чыглыр турган. дижир болгай.
Кыс-Халыыр