Доржу Хертек оглу Александр

Доржу Хертек оглу Александр

Улустарның найыралы орденни тургузар дугайында Чарлыкка ат салырга, ооң эдилекчизи болурун Кремль база область деңнелдиг он-он муң күрүне ажылдакчылары, чурттуң янзы-бүрү булуңнарынга ажылдап турган эртемденнер, инженерлер, хову ажылчыннары болгаш ССРЭ-ниң социал-экономиктиг хөгжүлдези дээш хөй чылдар дургузунда ак сеткилдиг ажылдап каапкан бүдүрүлге шалыпчылары күзеп турган. Ынчалза-даа оларның мурнунга чүгле чаңгыс: демисежир, область, республика, чурт, делегей маргылдааларынга бирги черни ээлээш, медаль чаалап эккээр сорулга салдынган спортчулар ол орденни кордап, күзевейн турган боор.

Шак ол сорулгаже Барыын-Хемчик районнуң Аксы-Барлыкка көдээ ажылчын өг-бүлеге төрүттүнген Александр Доржу база хөй чылдар дургузунда чүткүп келген. Ол орденнер дугайында бодаваан, а кезээде чүгле тиилээрин бодап келген.

Чүге ыяап-ла хостуг хүреш ооң амыдыралының ужур-утказы апарганын ол бөгүн безин тодаргай чугаалап шыдавас. Чуртунга дөрткү класска өөренип тургаш, хүрежип эгелээн. Ооң соонда Кызылдың дөрткү профтехучилищезинге салым-чол олче эки көрнүп, салым-чаяанныг тренер В. Оюн ону эскерип каан. Чартык чыл күжениишкинниг тренировкалааш, ол 48 килограмм чедир деңзиге республика чемпиону апаргаш, Тываның шилиндек командазының курлавырынче кирген. Ооң соонда ол янзы-бүрү маргылдааларга удаа-дараа тиилеп эгелээн. Салдынган сорулга дээш чүткүлдүг мөзү-бүдүштүг, тулган эки күш-дамыр база техниктиг белеткелдиг болгаш, янзы-бүрү шаңналдыг черлерни чаңгыс эвес катап ээлеп турган А. Доржу удатпайн Россия Федерациязының, а ооң соонда Совет Эвилелиниң шилиндек командазының курлавырынче кирген.

1986 чыл. Киевке делегей чемпионады. Ол ооң мурнунда ССРЭ-ниң Чоннарының Спартакиадазынга тиилеп турган болгай. Бо маргылдаа Тыва чурттуг мөгениң спортчу Намдарында эң кол апарган. Александр удурланыкчыларын удаа-дараа тиилеп кел чыткан, ынчалза-даа түңнел оюнга көрей мөгеге сан талазы-биле алзыпкан. Түңнелинде - мөңгүн медаль. Дөмей-ле ол тыва спортка тулган дээн чедиишкин болган.

1989 чыл. Европа чемпионады. А. Доржунуң амыдыралында харыысалгалыг, чугула болуушкун. Боду-даа, тренерлери-даа шиитпирлээн: ол чемпион болур ужурлуг. Ооң мурнунда ол Россия. ССРЭ-ниң бирги чери дээш маргылдааларга тиилеп, ийи катап Делегей кубогунуң эдилекчизи болган болгай. Хевис кырынга аар-берге, чилчик үстүр сегиржип алыышкыннарга Александр бодунуун чедип алган - бистиң чурттуң Гимни дынналып турда, тыва мөгеге алдын медальды тывыскан.

Шылгараңгай спортчу  Улустарның найыралы орден дугайында бодаан бе? Ооң билингени дег – кажан-даа эвес. Ынчалза-даа орденни ол ачы-хавыяазы дээш чедип алган.

 

Алган дөзү:

1. XX чүс чылда Тываның алдарлыг кижилери. Тываның ном үндүрер чери. Кызыл 2004.Ар. 307