Шагдан тура билдингир: спортта олимпий шаңналдары эң-не ат-ал-үнелиг болгаш хүндүлүг. Европа азы делегейниң бирги чер дээш маргылдааларның он-даа дакпыр чемпиону болзуңза, ат-алдарның деңзизинге чаңгыс-ла олимпийжи медаль аартай бээр. Чамдык улус ындыг бадыткал-биле чөпшээрешпейн барып болур, ынчалза-даа бүгү спортчулар - билдингирлери-даа, эгелеп чоруурлары-даа - ылап-ла ынчаар санаар. Оон артык: Олимпиадага анаа киржири безин ат-алдарлыг кылдыр санаттырар. Амгы Олимпий оюннарының үндезилекчизи Пьер де Кубертен: «Кол чүве тиилелге эвес, а киржири» деп девизти идип үндүргени анаа эвес. Тыва спортчулар аразында Россия, Европа, делегей чемпионнары бар, а олимпий медалы амдыызында чок. Бүгү төөгүде Азия төвүнден чүгле ийи кижи - ча адар Е. Тутатчикова биле мөге Ч. Монгуш – американ хоорай Атлантага эрткен Олимпиадага киржир аргалыг болган. Оларның сөөлгүзү хүлер медальды хензиг-ле черден чаалап албайн барган.
Чечен-оол Чөөн-Хемчик районнуң Хайыракан суурга 1973 чылда төрүттүнген, тренер Д. Доржукайга хүрешти өөренип эгелээн. Ол эң баштай районнуң бирги чери дээш маргылдаага тиилээн. Ачазы оглун мактап каан. Мактал оолду чалгынналдырып, ол улам кызымаа-биле хүрештиң нарын аргаларын өөренип, техника биле тактиканы сайзыраңгайжыдып эгелээн. Ол бүгү тодаргай түңнелдерге чедирген: республика чемпионадынга келгеш, Чечен-оол бүгү удурланыкчыларын тиилеп алган. Аныяк мөгениң салым-чаяанын ол дораан дуржулгалыг тренер, ам чок апарган О. Чадамба эскерип кааш, Кызылче чалап эккелген. Оон Чечен-оол хостуг хүреш сайзырап турган Якутскиже чорупкаш, В. Уваровка тренировкалап эгелээн. Ындыг-даа болза, аныяк спортчуну аал-оранынче чоокшуладып турган, ооң кадында ону бүгү делегейге билдингир тренер, эвээш эвес Европа, делегей, олимпий чемпионнарын белеткээн Д. Миндиашвили - хостуг хүрештиң улуг өгбези бодунче кыйгырып алган. Бодунга ындыг кичээнгейден чалгынналган Чечен-оол ийи дакпыр күжениишкин-биле ажылдап эгелээн.
Хей черге ажылдаваан: 1990 чылда ол Россияның, Европаның аныяктар аразынга чемпиону апарган. Ону чурттуң чыынды командазынче кииргеш, шилилгезинге часпааннар – дөрт чыл болгаш, Чечен-оол Монгуш Делегей кубогунуң команда аайы-биле эдилекчизи апарып, тыва мөгелерден бир дугаарында Олимпий оюннарынче баар эргени чаалап алган. Эгези ынандырган, ынчалза-даа үшкү чер дээш хүрешке ол удурланыкчызынга чаңгыс-ла сан алзыпкан.
Алган дөзү:
1. XX чүс чылда Тываның алдарлыг кижилери. – Кызыл: Тываның ном үндүрер чери, 2004. - Ар. 313.