(1924-1976)
Кара-Сал Ак-оол Дембирелович 1924 чылдың январь 6-да Чөөн-Хемчик кожууннуң Чыргакы сумузунуң Улуг-Чыргакы хемниң унунда Арыг-Хем деп черге Кара-Сал Дембирел биле Ооржак Сендеек Даргановна деп ядыы араттарның өг-бүлезинге төрүттүнген. Ол өг-бүлезиниң улуг оглу. Чыргакы сумузунуң баштайгы эге школазының доозукчуларының бирээзи. Төрүмелинден уран чүүлге салым-чаяныг, эрес-шоваа болуп, бичиизинден-не тыва улустуң национал хөгжүм херекселдери: игил-бызаанчыга ойнап ада-иезин болгаш чоок кижилерин кайгаткан.
Ол АРЭВЭ кежигүнү, аныяктарның бир идепкейжизи. 16 хардан эгелеп чыыштарга, кызыл-өглерге хөөмейлеп сыгыртып эгелээн. «Калинин» аттыг колхозтуң үндезилекчилериниң бирээзи. 1957 чылда Кара-Сал Допар Сайын-Белековна-биле өг-бүле туткан. 13 уругларны кижизидип өстүрген ада (4 оол, 9 кыс). Оон уруглары амгы уеде янзы-буру мергежилдерни чедип ап ажылдап, чоруурлар. Тыва АССР-ниң алдарлыг артизи.
Республика болгаш кожуун чергелиг көрүлделерге байырлалдарга аът баштыг игилин ойнавышаан, сыгыт-хөөмейниң янзы-бүрү хевирлерин сала бээр кижи бот-тывынгыр артист Кара-Сал Ак-оол-дур.
Ол бодунуң уран талантызын Вьемнамга, Моолга, Чехословакияга, Югославияга болгаш Росияның улуг-улуг хоорайларынга бараалгадып, дыка хөй шаңнал-макталдарны ап чораан.
Чөөн-Хемчик кожуунга «Сыгырга» аттыг сыгыт-хөөмей ансамбилиң удуртуп чораан.
1957 чылда Новосибирскиге сыгыт-хөөмей көрүлдезинге киришкеш 2-ги черниң дипломун алган. 1970 чылда Хакасияга болган аас-чогаал неделязынга «Сыгырга» ансамбилиниң мурнундан киришкеш 1-ги черниң Дипблому база хүндүлүг бижик-биле шаңнаткан.
1971 чылда Республика чергелиг көрүлдеге киришкеш хүндүлүг бижик-биле шаңнаткан.
1985 чылдың апрель 7-де кожуунга болган Тиилелгениң 40 чыл оюнга тураскааткан көрүлдеге киришкеш хүндүлүг бижик-биле шаңнаткан.
ССРЭ-ниң 50 чыл оюнга тураскааткан мөөрейге киришкеш 2 дугаар лауреат атты, Дипломну алган.
Тыва АССР-ниң Дээди Совединиң Президиумунуң чарлыы-биле Республиканың культуразын хөгжүдер-биле алдар-хавыязы дээш 1967 чылдың январь 21-де «Тыва АССР-ниң алдарлыг артизи» деп атты тывыскан. Кара-сал Ак-оол Дембиреловичиниң ады-биле Чыргакы сумузунуң уран чүүл культура одаан адаан.
Алган дөзү:
Сузукей В.Ю., Тумат Ч.С. Хоомейжи Республики Тыва. // Кызыл, 2015 – С. 192