26.09.1958
Башкылал эртемнериниң кандидады.
Тыва АССР-ниң Улуг-Хем кожуунунуң Чодураа суурунга төрүттүнген.
1981 чылда Кызылдың күрүне башкы институдунуң дыл эртеминиң факультедин дооскаш, «Тыва дыл болгаш чогаал, орус дыл болгаш чогаал башкызы» деп мергежилди чедип алган. 1981 чылдан 1983 чылга чедир Улуг-Хем районунуң Ак-Тал ортумак школазының башкызы болуп ажылдап турган. 1983-1987 чылдарда Москвада РСФСР-ниң Чырыдыышкын яамызының национал школаларының эртем-шинчилел институдунуң арыннажып өөредир аспирантуразынга өөренип турган. 1988 чылда «Төрээн чогаалдың кичээлдеринге дургаар чогаалдың (проза) биче хевирлерин өөредиириниң арга билии (методика) (улустуң болгаш чогааткан тоолдарның чижээ-биле)» деп темага башкы эртеминиӊ кандидады деп эртем чадазынга камгаланып алган. 1987 чылдан 1993 чылга чедир Кызылдың күрүне башкы институдунга тыва дыл болгаш чогаал кафедразынга ассистент кылдыр ажылдап турган.
1993 чылда ТДЛТЭШИ-ниң аас-чогаал секторунуң улуг эртем ажылдакчызы кылдыр шилчиткен. 1995-1997 чылдарда чогаал секторунуң эргелекчизи болуп турган. 1997 чылдан 2004 чылга чедир Турцияның Анкара университединиң амгы түрк дылдар болгаш чогаалдар кафедразынга тыва дыл болгаш чогаал башкызы болуп ажылдап турган. 2004 чылда институтче эглип, аас чогаал секторунуң эртем ажылдакчызы кылдыр ажылдап эгелээн. 2008-2010 чылдарда институттуӊ Эртем секретары болуп, база аӊгы-аӊгы үелерде фольклор секторунуӊ эргелекчизинге үре-түӊнелдиг ажылды чорудуп, ук секторнуӊ аныяк эртем ажылдакчыларыныӊ дагдыныкчызы болуп келген.
Оон эгелээш амгы үеге чедир улустуӊ аас чогаалын чыып бижиир, шинчилээр талазы-биле ажылдарны Маргарита Базыр-ооловна кончуг идепкейлиг чорудуп турар. Маргарита Базыр-ооловнаныӊ 100 ажыг шинчилел ажылдарыныӊ аразында аас чогаал болгаш бижимел чогаал, оларны школага өөредириниӊ айтырыглары дээш оон-даа өске чүүлдер кирип турар. Ооң парлаткан эртем чүүлдериниң аразында: «Улустуң тоолдары болгаш чугааларын өөредилге үезинде арын-нүүрлүг кижизидилге дугайында» // Кижизидилге болгаш өөредилге – бир аай ажылдажыышкын. – Улан-Удэ, 1987; Төрээн чогаал кичээлдеринде уругларга чогаадыкчы аргаларны сайзырадыры //Тыва дыл болгаш бижиктиң сайзыралының айырыглары. Кызыл, 1990; Тыва чогаалды башкылаарының чамдык айтырыглары // Башкы, № 6. – Кызыл, 1993, болгаш «Ортумак школага тыва чогаалды башкылаарыныӊ чамдык айтырыглары» (1993); «Тыва аас чогаалында – өг-бүле дугайында билиишкиннер: класс башкыларынга» (1996); «Тыва тоолдарда Өскүс-оолдуӊ овур-хевири» (2012); «Кезер-Хаан» деп эпосче кирип турар тыва тоолдар» (2016) дээш оон-даа өске. С.М. Орус-оол-биле кады «Тыва тоолдар» (Кызыл, 2014) дээш, оон-даа өске чыындыларныӊ тургузукчузу.
М.Б. Кунгаа эртем ажылы шинчилеп бижииринден аңгыда, институттуӊ эртем ажылдакчыларыныӊ дыка хөй номнарын редакторлаан. Оларныӊ чижээнге дараазында ажылдар хамааржыр: тыва чогаалдыӊ шинчилекчизи В. С. Салчактыӊ «Тыва чогаалчылар дугайында демдеглелдер» (Кызыл, 2005); «Эртем бижиктериниӊ» XXIV (Улан-Батор, 2017) үндүрүлгезиниӊ ниити редактору; С.Ч. Донгактыӊ «Тыва кижизидилгениӊ чанчылдары» (Кызыл, 2017); «Тываныӊ чаа шинчилелдери» сеткүүлдүӊ «Тыва дылды Тывага болгаш оон дашкаар төрээн болгаш төрээн эвес дыл кылдыр башкылаарыныӊ айтырыглары» (№1, 2018) деп тускай үндүрүү дээш оон-даа өске. Ук журналга парлаттынган чүүлдеринден аӊгыда, профессор, д.э.д. (PhD) Гюльсум Килли Йылмызтыӊ ажылын түрк дылдан орус дылче очулдурган.
Маргарита Базыр-ооловна институтка ажылдап келген чылдарында аас чогаал чыыры-биле экспедицияларга идепкейлиг киржип, оларны удуртуп-даа чораан. Булуӊ бүрүзүнде суурларда, хонаштарда тоолчуларга, чеченнерге чедип, байлак аас чогаалын чыып бижиир ажылды чорудуп келген. 2008 чылда, фольклор секторун эргелеп турар үезинде, институттуӊ эрттиргени Тываныӊ тоолчуларыныӊ болгаш ыраажыларыныӊ IX Следун удуртур харыысалгалыг ажылды кылып чоруткан.
Ол тыва аас чогаалдың чон аразынга суртаалчызы. Чылдыӊ-на аӊгы-аӊгы кожууннарга чедип, чурттакчы чоннуӊ, өөреникчилерниӊ мурнунга тыва аас чогаалыныӊ ужур-утказын, амыдыралга ажыктыыныӊ дугайында лекцияларны номчуп турар. Интернет таварыштыр школачылар аразынга дүрген-чугаалар, тоолдар база чуруктар мөөрейиниӊ эрттирикчизи, жюризи.
Амгы үеде бижимел чогаал болгаш аас чогаал секторунуӊ башкарыкчы эртем ажылдакчызы болгаш «Гэсэр» (тыва ады «Кезер-Хаан», «Ачыты Кезер-Мерген») деп сураглыг тоолдуӊ Тывада таваржып турар аңгы-аңгы хевирлерин шинчилээр улуг ажылды чорудуп турар.
Алган дөзү:
1. Ученые ТИГИ / сост. М. П. Татаринцева. – Кызыл, 2005. – Ар. 63.