сентября 2018

Улуг хырның
Бергениңер бо, хоп-хоп,
Ноян-Хөлдүң
Хайырлааныңар бо, хоп-хоп,
Кадын-Хөлдүң
Хайырлааныңар бо, хоп-хоп.

Алган дөзү:

Үгээм! Чылыг-хоюг чоорган,
Кашпал белим, серлиг черге
Кады чурттап, муңгаш болбас.
Үр болбайн, үнүп көрем, үгээм!
Шаап келдим,
Чортуп келдим, коргунчуум.
Шаанак тептим,
Чаат кирдим, коргунчуум.
Алыс чаагай, коргунчуум,
Аалдап келдим, коргунчуум,
Оттуп керем, коргунчуум,
Улуг бажың
Артавас мен, коргунчуум.

Көдүрүп угбазындан    
Хайырлаңар, Хайыракан.
Көрүп танып аарындан
Хайырлаңар, Хайыракан.
Ирей хайыракандан
Хайырлаңар, Хайыракан, оо.
Тайга сындан хайырлаңар,
Хайыракан, оо, оо.

Алган дөзү:

Сени анаа алыр дээш, келбедим,    
Оранның оттуг-көстүг    
Оъдунуң орнунга долуун берип тур мен.  
Аарыгга алдырткаш,
Чүгле сеңээ сөгүрдүм.
Олурган чериңден
Одура тыртпайн,
Үнген чериңден    
Үзе тыртпайн,
Дириг кижи дег,
Амы тының үспейн,
Аккыр ак энчекке
Диригге ораап алдым.
Оран-делегейге көргүспедим,
Орнун-долуун берип кагдым.
Казар дээш, каспадым,
Кара довурак буртулатпадым.
Турар дээш, турбадым,
Турган чериңде сорбу чогул!

Чер-ием, дээр-адам
ϴршээ, оран-таңдым!
Хай-халапты мен дыңнавадым,
Дыңнаан кижи дыңнады.
Бак чүве арылзын,
өршээ, оран-таңдым!
Эки чүве чоокшулазын,
өршээ, оран-таңдым!

Алган дөзү:

ϴршээ, Хайыракан,
Оран-таңдым!
Кудай-диңмирээшкиним,
Чайлап өршээ!
Улу чылдыг
Оолдарлыг мен.
Ак сүдүм
Чажып тур мен.
Ыштыг саңым
Салып тур мен.
Хойнуңарга хойлаңар,
Колдууңарга кызыңар.
О өршээ, Хайыракан!
Черим!

Алган дөзү:

Доо булуттуң аайы-биле
Үстүп, тарап өршээ,
Доо арттың арты-биле
Улчуп, тарап өршээ.
Доо хемниң уну-биле
Эстип, тарап өршээ.
Дээр адам, чер ием,
Маңаа долу, чаашкын дүшпезин
Азыраан мал
Аарыг-аржык чок,
Амыр-менди турзун!

Алган дөзү:

Узун-Куйну дагаан черге
Улуг ужа эккээр-ле мен.
Тере-Хөлдү дагаан черге
Тараа-быдаам эккээр-ле мен.
Эдер-Куйну дагаан черге
Эът-ле сартыын эккээр-ле мен.
Даштыг-Хемни дагаан черге
Далган-тараам эккээр-ле мен.
Үнген хүннүң эгезинде,
Үнген айның чаазында,    
Ширээ дашка саңым салып,
Шилик хевим бараалгаттым.
Кодан, чуртум менди бе деп
Кокпа, шыыры тайбың бе деп —
Дүңгүрлүгнүң дүвү мындыг,
Дүне тейлээр салым мындыг.
Орбалыгның ному мындыг,
Саңга тейлээр салым ындыг.

Оран-таңдым, оът-ыяжым!
Оран-чуртумга, оваа, дагларымга
ϴргүп, мөгейип чор мен.
Алды чүзүн малым,
Амытан чоннуң амыр-дыжын өршээ!
Арбай-тараа арбын болзун!
Оът-сиген чаагай болзун!
Чаъс чаагай болзун!

Алган дөзү:

Бай-Тайга, Хайыракан!
ϴршээзин, Хайыракан!
Тараа-быдаа дүжүттүг болзун!
Аң-мең элбек болзун!
Хайыракан, Бай-Тайгам,
Бак чүве ыңай турзун!
Эки чүве бээр турзун,
Думаа-ханаа өршээ, Хайыракан!
Амы-тын өршээ, Хайыракан.
Оран-делегейим, октаргай-делегейим!
ϴршээ, Хайыракан!

Алган дөзү: