сентября 2018

Эки чемим дээжизи-дир

Эки чемим дээжизи-дир
Эринниг чүвеге амзатпадым.
Амданныг чемим дээжизи-дир —
Аастыг чүвеге амзатпадым.
Эртен хайындырган шайның
Үстү-дүр, башкы таңдым,
Ак баштыг Бай-Тайгам!
Кылчаш, кылчаш де, өршээ, Хайыракан!
Эът-чиири эндээ чок болзун!
Оът-чиири озал чок болзун!
ϴршээ, Хайыракан!

Алган дөзү:

Тос таңдым

Тос таңдым,
Долаан бурганым,
Таңды сындан аккан
Борбак Кара-Суум,
Ак, кара даштыг Бай-Тайгам,
ϴршээ, Хайыракан!
Азыра, Хайыракан!
Дээрниң, хүннүң үнген чери,
Хайыракан.
Улуг Таңдым Хайыракан!
Ак, Алаш, Хайыракан.
Кызыл-Шекпээр, Хайыракан.
Бай Дулаан-Карам!
Хайыракан!

Алган дөзү:

Долу, чаашкын болбазын

Долу, чаашкын болбазын!
Аъш-чем элбек турзун!
Үрезин үспес болзун!
Үгерин соп, чиир болзун!
Тараа-быдаа элбек,
Тавак сыңмас болзун!
Буга дөзү бузулбайн,
Агынгыр болзун!
Чыл болган тудум,
Чыглып йөрээп турар болзун!
Чыылган чон үргүлчү
Чылыг суундан ыравайн турзун!
ϴршээ, өршээ, Хайыракан!

Алган дөзү:

Ак пөзүмнү

Ак пөзүмнү
ϴргүп тур мен,
Артыжымны
Чыдыдып тур мен.
Саңымны салып тур мен,
Далай белчи,
Даңгаар чалгып хайырлаңар.
Бедик таңдым,
Сыксыынга дүжүрүп,
Көскээ хөлертип
ϴршээңер, хайырлаңар.
Шыргай чердээзин
Ажыкка откуруп хайырлаңар.
Бедик чердээзин
Сыксыынга дүжүрүп хайырлаңар.
Бедик дагның белинге
Үндүр чалгып хайырлаңар!

Чораан ботка

Чораан ботка
Човаг чок болзун!
Таңдым!
Чорук аъдында
Соодуг чок болзун!
Бедик артым,
Чавыза, өршээ!
Берт орук
Аштаглыг бооп өршээзин!
Узун орук,
Кыскалап өршээ,
Удаан бот
Уйгу-дыштыг болзун!
Ожук-пашче
Олча-омак кирип турар болзун!
Орук-суур
Омак, хөглүг болзун,
Таңды!

Алган дөзү:

Сарыгларым, дуңмаларым

Сарыгларым, дуцмаларым,
Сава байы чажып ор мен.
Салым-чаяаны шиитпирленип,
Сарыг чечектиң бажы ышкаш
Частып, өзүп турар болзун!
Чаш хаактың бажы ышкаш
Саглаңайнып турар болзун!
Артымда бараадаан
Ак баштыг Бай-Тайгам,
Салым-чаяанны
Шиитпирлеп келдим.
Сенче көрүп,
Чажып ор мен,
Мээң чажыымны
Хүлээп ал, таңдым.
Мээң дилээмни
Чогут, таңдым.

Өршээ, Хайыракан

ϴршээ, Хайыракан,
Алдыгым, Үстүгүм, Хайыракан,
Алдын делегейим, Хайыракан.
Тос дээрим, Долаан бурганым,
Алажым, Хемчиим,
Ак баштыг Бай-Тайгам,
ϴршээ, Хайыракан!
Дөрт чүгүм,
Дөртен таңдым, Хайыракан,
Хонган хонажым, хоор чонум,
Бак чүве ыңай турзун,
Эки чүве бээр турзун, Хайыракан!

Алган дөзү:

Арттың улуу сенде

Арттың улуу сенде,
Хайыракан.
Артынчактың улуу менде,
Хайыракан.
Чорткан аътка
Човаг чок бол,
Чораан ботка
Хала чок бол, Хайыракан!
Артыңны аштым,
Хайыракан.
Ак-көгүм өргүдүм,
Хайыракан.
Бедииңни тептим,
Хайыракан.
Беримчеңни диледим,
Хайыракан!

Алган дөзү:

Алаштың алдын аржааны

Алаштың алдын аржааны!
Аар даштыг, алдын эртинелиг.
Агым-көгүм багладым,
Ачылыг, бай Алаш Хайыракан!
Ак төгериим салдым.
Аарыг-аржыым
Эттинип алдым,
Алдын аржааным.
Акша-копеек салдым,
Аъжым-чемим делгедим,
Аржаан Хайыракан, оршээ!

Алган дөзү: