Өске чуртка чоруурда,
Өреге чокка үзей эргин.
Өскүс чаӊгыс чоруурда,
Өртемчейи үзей иргин.
Харлыг бораан чаарда,
Хараача чогу үзей эргин.
Харның чуртунга чоруурда,
Хара чаңгыс үзей эргин.
Өлүг бораан чаарда,
Өреге чогу кежээ моң.
Өске чуртка баарда,
Өскүс-чаңгыс кежээ моң.
Кадыг бораан чаарда,
Каттанчы чогу кежээ моң.
Хары чуртка баарда,
Хара чаңгыс кежээ моң.
Өлген бораан чаарда,
Өреге чогу берге иргин.
Өске чуртка чоруурда,
Өскүс-чавыс берге иргин.
Харлыг чаашкын чаарда,
Каттанчы чогу берге иргин.
Хары чуртка чоруурда,
Хара чаңгыс берге иргин.
Үскен бораан чаарда,
Каттанчы чогу берге иргин.
Өске чонга чоруурда,
Таныш чогу берге иргин.
Октаргайның булуду
Оргу чаагай болбас ба?
Орчалаңның амытаны
Онча-менди болбас ба?
Делегейниң булуду
Дески-чаагай болбас ба?
Делегейниң амытаны
Дески-менди болбас ба?
Чаашкын бораан чаарда,
Чаргак чогу кежээ.
Даштыы чуртка чоруурда,
Чаңгыс боду кежээ.
Үскен бораан чаарда,
Ѳреге чогу кежээ.
Ѳске чуртка чоруурда,
Ѳскус чаӊгызы кежээ.
Харлыг бораан чаарда,
Катанчы чогу кежээ.
Хары чуртка чоруурда,
Кара чаӊгызы кежээ.
Аргар эъди амдан болду,
Аал-чуртум сагыш болду.
Кошкар эъди хонук болду,
Кожуун чуртум сагыш болду.
Чылгы баштаар чыраа доруум,
Чичии тоннуг агаларым.
Белер баштаар бедик доруум,
Берген тоннуг агаларым.
Аъттар баштаар аксым доруум,
Алгы тоннуг агаларым.
Чаваа баштаар чараш доруг,
Чаргак тоннуг агаларым.
Чиӊге сугнуӊ быйлаӊы
Сиртин чайгап ойнады.
Чиӊге доруг аъдым
Бажын чайгап ойнады.
Кара сугнуӊ быйлаӊы
Сиртин чайгап ойнады. .
Кара калдар аъдым
Бажын чайгап ойнады.
Улуг хемниӊ быйлаӊы
Сиртин чайгап ойнады.
Улуг доруг аъдым
Бажын чайгап ойнады.
Бодум мунар борбак оюм
Бо шѳлге челер оюм.
Оглум мунар ортаа оюм
Ол-ла шѳлге челер оюм.
Акым мунар ак оюм
Ак шѳлге челер оюм.
Хенним мунар хертеш оюм
Кезек шѳлге челер оюм.
Эртегиде, бурунгуда бир шагда Алдай долган ала-бора чылгылыг, Хангай долган хара-ала чылгылыг Бугалдай-Бай деп кижи чоруп-тур оо. Унуун Бугалдай-Бай Алдай долган ала-бора чылгызын чандырып чоруурда, Челбеге-хоочун таваржып тур. Челбеге-хоочун холунда туткан ай балдызы бар.
- Сени мен чиир мен – деп тур.
- Алдай долган ала-бора чылгым бар, ону чи – дээрге:
- Чок, чаавыла сени чиир мен – деп тур.
- Чок мени чиве, Хангай долган хара-бора чылгым бар, ону немеп берейн. Чаңгыс оглум бар, ону база берейн – деп тур.
Челбеге-хоочун чөвшээреп тур.
Эртегиде, буруңгуда бир шагда, Болбас-Бора өвген деп чоруп тур оо. Болбас-Бора өвгенниң өөнүң кыдыында бора дөңү бар иргин. Бора дөңнүң кыдыында бора оваакай өө бар иргин. Чалаң-хара хою бар иргин. Ужар-Бора бир аъды бар иргин. Ушпас-Бора бир аъды бар иргин. Унуун Алдай-Дээдисти чалбарып дагыыр дизе, чалаң-хара хоюн сойгаш дагыыры бир берге иргин. Ак хой болса деп бодап чоруп-тур иргин.