сентября 2018

1. Чи-чии, чи-чии, чи-чии, чи-чии, чи-чии,
  Чи-чии, чи-чии, чи-чии, чи-чии, чи-чии!

2. Чу-чуу, чу-чуу, чу-чуу, чу-чуу, чу-чуу
        Чу-чуу, чу-чуу, чу-чуу, чу-чуу, чу-чуу!    

Чүгенин тудуп үнерде,
Чүгүрүк-чыраазын хайрлап чорсун!
Аргамчызын тудуп үнерде,
Аргымак-докшунун хайрлап чорсун!
Эзерин тудуп үнерде,
Эмдик-чаагай аргымаан хайрлап чорсун!
Шыйтызын тудуп үнерде,
Сыын-мыйгаа доктаап турзун!
Халээбирин чүктеп үнерде,
Хара-буурул тарбааны,
Тайганың аърга ийик мээзинге
Хайтыгайнып, эдип доктаап турар болсун!
Карбиинин чүктеп үнерде,
Хара-буурул кошкары каңгайып,
Тайгазынга доктаап турар болсун!
Чүскүк тудар уруглуг,
Ок-ча тудар оолдуг,
Онча-бүрүн менди,

Кей-аъдыгар киискип, 
Кежик-буяныгар делгереп, 
Доткар чүгүгерни
Хан-Хурмусту адагар дозуп, 
Четкер чүгүгерни 
Он үш Алдай иегер дозуп чорсун! 
Кей-аъттыг, алдын солаңгы кептиг
Арыг-силиг хамгаалап чорсун!
Узун чаштыг болгар, 
Удаан чыргалдыг болгар, 
Ажы-төлүм, чөөк, курай-курай! 
    

Эрниң чүрээ тайбаза, 
Эртинениң чүрээ чүге таяарыл! 
Ой черни ойбаңнадыр бастырып,
Кыр черни кыйыксыдыр бастырып, 
Хара шириктиг черни,
Хуюксудур бастырып, 
Чыраа тырткан чүгүрүк иргин, 
Чымчак чаагай чонактыг иргин.
Тоолай кептиг халыштыг иргин,
Доозунундан келген иргин.
Кожуун-чуртун көлзеткен иргин, 
Кошкап тургаш келген иргин.
Аалдың экизинге кирген, 
Аъттың экизи төрээн иргин. 
Оолдуң экизи маңнай өөрүген иргин.
Чүгүрүк төрээн маңаа болду,
Чүгүрүп келген аалга болду.

18.  Серээ мөгенниг тевелиг болзун,
Сескигир баштыг уруглуг болзун, 
Дөрүң бажы шыргай болзун, 
Дөжээң ишти сазыг болзун, 
Эжииң аксы дожаң болзун! 
   
19.  Узун-чаагай чаштыг,
Удаан-чаагай чыргалдыг,
Кей-аъдың киискип,
Кежик-буяның делгереп чорсун! 

Узун чаштыг болсун, 
Удаан чыргалдыг болсун, 
Дергизи көвей болсун, 
Чуртталгазы эки болсун, 
Чажы узун болсун, 
Чаяаны бады болзун,
Ак баштыг буурул болсун, 
Адыл малы көвей болсун, 
Алышкы-өөрү көвей болсун, 
Авазынга, ачазынга дузазы улуг болсун, 
Күзелин күүсеткен эрдем-билиглиг болсун, 
‘Чор’ дээн черинге чоруур, 
‘Тур’ дээн черинге турар, 
Эрестиг оглу болсун. 
Бажының кырынга ак хар чагбаанда, 
Башкы-мурнуу төрелдерин азыражып чоруур, 
Улуг эргелиг, хүндүткелдиг

Чаш уругларлыг болган аалга кирзе:
Бора кушкашыгарныӊ дузаа быжыг болзун!
Саарыл саӊмайлыг,
Буурул баштыг,
Беш тѳрениӊ арнын кѳрүп,
Берт черниӊ суун ижип,
Боозу чечен,
Боду мергеи,
Үүлези тывыштыг,
Ачазынга ачылыг, авазынга дузалыг.
Чажы узун, чаяаны бады болзун!

Чажы узун,
Чыргалы чаагай,
Боозу чечен,
Боду мерген;
Дуӊмазы кѳвей,
Дагнан бедик,
Далайнан тереӊ (эртемниг), 
Адазынга ачылыг,
Иезинге дузалыг,
Дайынга маадыр, 
Далайга сугжу,
Уйгуга сергек,
Үүлеге шевер,
Үрениниӊ үренин кѳрген, 
Үр чыргаар кижи болзун!

Чаа хонашка хонгаш:
Мактап хонган бай хонажым,
Далдап хонган тас хонажым,
Алгап хонган алгыг хонажым, ѳлчей кудууӊ бер! 

Калдар аъды кастаглыг, баглаажынга турсун,
Кара киш кежи хамбы торгу аптарага турсун,
Калдар хайнак калчан хой, ѳшкү челе бажынга турсун! 
Каптагайныӊ чечээ дег делгереп,
Хам ыяштыӊ будуу дег бүрүлеп,
Делегейниӊ чечээ дег делгереп,
Тел ыяштыӊ будуу дег бүрүлеп,
Ой долган оолдуг боп,
Кыр долган кыстыг боп,
Ай хүн ышкаш херелтенип,
Ай, бес ышкаш ѳнерлеп чоргар, оолдарым!
Аштаан кижи адап келзин, бѳдейинге,
Суксаан кижи сурап келзин, бѳдейинге,
Бай кижи бастырлып келзин, бѳдейинге,