октября 2018

10.04.1934 – 12.06. 2000

Тыва Республиканың чогаалчылар эвилелиниң кежигүнү, Тыва Республиканың культуразының алдарлыг ажылдакчызы.

28.08.1921 

Төөгү эртемнериниң кандидады, Тыва АССР-ниң культуразының алдарлыг ажылдакчызы.

12.04.1926-16.10.2008

Төөгү эртемнериниң доктору, профессор, Тыва АССР-ниң эртеминиң алдарлыг ажылдакчызы, Россия Федерациязыныӊ эртеминиӊ алдарлыг ажылдакчызы.

Совет болгаш орус  этнограф,  археолог,  түрколог. Тываныӊ  төөгүзү, этнографиязы болгаш археологиязынга хамаарышкан айтырыглар болгаш Евразияныӊ көшкүн чоннарының төөгүзү, культуразынга хамаарышкан айтырыгларныӊ мергежилдерин шинчилеп, өөренип, чырыкче үндүрүп чораан. 

21.12.1926 – 27.09.1997

Төөгү эртемнериниң доктору, хөй-ниитилел эртемнер академиязының чиңгине кежигүнү, Тыва АССР-ниң эртеминиң алдарлыг ажылдакчызы, «Тываныӊ XX чүс-чылдыӊ ачы-хавыялыг кижилери» деп хүндүлүг аттыг.

Тес-Хем кожууннуң Чыргаланды сумузунга малчын өг-бүлеге төрүттүнген.
Кызылдың 2 дугаар школазын мөңгүн медаль-биле 1947 чылда дооскаш, Л.Ю. Аранчын 1952 чылда Ленинградтың университединиң Чөөн-чүк салбырынче кирип алган.

03.09. 1924 - 17.01.2009

Тыва шүлүкчү, аас чогаалдың чыыкчызы, Тыва Республиканың Чогаалчылар эвилелиниң кежигүнү, РСФСР-ниң школаларының алдарлыг башкызы.
Тыва Арат Республиканыӊ Таңды кожуунда Межегейде Эртине-Булак деп черге төрүттүнген.

Кызылдың күрүнениң башкы институдун дооскаш, үр чылдар дургузунда школа башкызы кылдыр ажылдап чораан. Бижик бөлгүмүнден эгелээш Бай-Хаактың,